Η ψυχοθεραπεία είναι ένα ταξίδι εξερεύνησης του τρόπου με τον οποίο σχετίζεται το άτομο με τον κόσμο του, σε μορφή αξιών, πεποιθήσεων, κρίσεων, στάσεων και συναισθημάτων. Αυτό αναφέρεται σε όλες τις πτυχές του κόσμου όπως τις βιώνει κανείς στη ζωή: οι σχέσεις με το φυσικό περιβάλλον, το σπίτι του, το σώμα του, τα υπάρχοντά του· οι σχέσεις του με άλλους, συμπεριλαμβανομένων της οικογένειας, των φίλων, των ερωτικών σχέσεων, ο εσωτερικός κόσμος του, η άποψη του εαυτού, η προσωπικότητα και η ταυτότητα και τέλος ο πνευματικός του κόσμος, οι πηγές νοήματος και σκοπού στη ζωή.
Η ψυχοθεραπεύτρια αναλαμβάνει έναν ρόλο παρόμοιο με αυτόν του συνοδού και συνοδεύει το άτομο σε αυτό το ταξίδι, σε μια αμοιβαία, πραγματική σχέση, όπου η απόλυτη εστίαση είναι αναμφισβήτητα στον θεραπευόμενο. Η στάση της θεραπεύτριας είναι ανοιχτή, δεκτική και με περιέργεια, για να διευκολύνει την εξερεύνηση, έτσι ώστε ο σημερινός κόσμος του ατόμου να αποκαλυφθεί, να επανεκτιμηθεί και να επανεξεταστούν επιλογές του.
Η ψυχοθεραπεύτρια δεν προσπαθεί να αναζητήσει τρόπους για να επιβάλει μια διαφορετική κατευθυντήρια γραμμή, αλλά βοηθά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων βοηθώντας το άτομο να αξιολογήσει τις επιλογές του στο πλαίσιο των αξιών και του προσωπικού του νοήματος.
Η θεραπευτική μου προσέγγισή μπορεί να οριστεί ως υπαρξιακή-συνθετική, όπου συνδυάζω την υπαρξιακή προσέγγιση με άλλους τύπους θεραπειών, όπως η συστημική θεραπεία, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και η διαπροσωπική θεραπεία, ανάλογα με τις ανάγκες σας.
Η υπαρξιακή θεραπεία βλέπει την ψυχολογική δυσφορία ως συνδεδεμένη με τον τρόπο που κάποιος αντιμετωπίζει τις θεμελιώδεις συγκρούσεις της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτές οι συγκρούσεις αναφέρονται στα εξής:
– Είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε με την αβεβαιότητα, αντιμετωπίζοντας καταστάσεις πέρα από τον έλεγχό μας.
– Ξέρουμε ότι κάποια μέρα η ζωή μας θα τελειώσει, αλλά δεν ξέρουμε πότε και πώς.
– Συνεχώς αναζητούμε νόημα στη ζωή, αν και αυτό το νόημα μπορεί τελικά να εξασθενίσει.
– Έχουμε την ελευθερία να επιλέγουμε ανάμεσα σε εναλλακτικές σε κάθε κατάσταση και είμαστε υπεύθυνοι για τις επιλογές μας.
– Χρειαζόμαστε και επιθυμούμε να είμαστε σε σχέση με τους άλλους, ωστόσο γνωρίζουμε ότι τελικά είμαστε ξεχωριστοί και μόνοι.
– Θέλουμε να είμαστε ξεκάθαροι για το ποιοι είμαστε, αλλά δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε απόλυτα βέβαιοι.
Στον πυρήνα της υπαρξιακής θεραπείας βρίσκεται η ιδέα ότι όλοι έχουμε τις ικανότητες και την προσωπική ευθύνη να δημιουργούμε το δικό μας νόημα και πορεία στη ζωή, μέσα από τις επιλογές μας.
Η απόφαση να ξεκινήσεις ψυχοθεραπεία είναι αποκλειστικά μια προσωπική επιλογή, καθώς έχει να κάνει με το τι θεωρείς εσύ ότι χρειάζεσαι για την ευημερία σου. Δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι είσαι «αδύναμος/η», «απελπισμένος/η» ή «ανίκανος/η» να αντιμετωπίσεις τα προβλήματά σου. Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη λίστα ζητημάτων ή συμπτωμάτων που ισχύουν για όλους, αν αντιμετωπίζεις προκλήσεις σε διάφορους τομείς της ζωής σου και βρίσκεις δύσκολο να τις αντεπεξέλθεις, μπορεί να σκεφτείς ψυχοθεραπεία. Παρακάτω είναι μερικές καταστάσεις όπου η ψυχοθεραπεία θα μπορούσε να σε βοηθήσει:
Να θυμάσαι επίσης ότι η ψυχοθεραπεία δεν αφορά μόνο τα προβλήματα της ζωής, αλλά είναι και ευκαιρία για προσωπική αναζήτηση και εξέλιξη. Αν θέλεις να κατανοήσεις καλύτερα τον εαυτό σου ή να εξερευνήσεις την προσωπική σου ανάπτυξη, η ψυχοθεραπεία μπορεί να έχει μεγάλη συνεισφορά.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσεις ότι η ψυχοθεραπεία είναι μια συνεργατική διαδικασία, διαφορετική για το κάθε άτομο. Κάποιοι μπορεί πολύ σύντομα να δουν σημαντική διαφορά, άλλοι μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο. Οι σημαντικότεροι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το ρυθμό της θεραπείας είναι η φύση και η πολυπλοκότητα των προβλημάτων σου, οι προσδοκίες σου από τη θεραπεία, η αφοσίωσή σου στη θεραπευτική διαδικασία όσον αφορά τη συνέπεια και την ενεργή συμμετοχή σου και, πάνω από όλα, την ποιότητα της συνεργατικής σου σχέσης με το θεραπευτή ή τη θεραπεύτριά σου. Αυτή η σχέση ονομάζεται θεραπευτική συμμαχία και τα θεμέλιά της είναι η ειλικρίνεια και η εμπιστοσύνη.
Ο ρυθμός της ψυχοθεραπείας σου θα είναι εξατομικευμένος, βάσει των αναγκών και των προσδοκιών σου. Συνήθως, οι συνεδρίες πραγματοποιούνται εβδομαδιαία και κάθε συνεδρία διαρκεί 50 λεπτά. Είναι σημαντικό να συμφωνήσεις με τη θεραπεύτριά σου σχετικά με την ημέρα και την ώρα που μπορείς να δεσμευτείς να παραβρεθείς σε τακτική βάση. Γενικά, οι πρώτες 3-4 συνεδρίες εστιάζουν στην κατανόηση των θεμάτων σου, το παρελθόν τους και το τι περιμένεις από τη θεραπεία. Είναι σημαντικό να είσαι ειλικρινείς και να μοιραστείς οποιαδήποτε ερώτηση ή ανησυχία έχεις σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία.
Είναι πάντα καλό να έχεις φίλους για να μιλήσεις και για να σου δίνουν συμβουλές και υποστήριξη όταν χρειάζεται. Ωστόσο, η συζήτηση με την ψυχοθεραπεύτρια είναι διαφορετική σε μερικά σημαντικά σημεία που ενισχύουν τις δυνατότητες βοήθειας.
Εξειδίκευση: Κάποιοι φίλοι είναι εξαιρετικοί ακροατές και μπορούν να δώσουν πολύ χρήσιμες συμβουλές, αλλά οι ψυχοθεραπευτές είναι επαγγελματίες που έχουν λάβει εξειδικευμένη εκπαίδευση και έχουν εμπειρία στην κατανόηση ψυχολογικών θεμάτων.
Αντικειμενικότητα και ουδετερότητα: Οι ψυχοθεραπευτές δεν έχουν ήδη σχηματίσει άποψη για εσένα και προσεγγίζουν τα θέματά σου ως εξωτερικοί παρατηρητές. Η παρακολούθηση από ουδέτερη σκοπιά, χωρίς προκαταλήψεις, είναι μια σημαντική ικανότητα για αυτούς. Για παράδειγμα, δε θα επιλέξουν πλευρά αν έχεις προβλήματα στις σχέσεις σου. Στον αντίποδα, οι φίλοι δεν μπορούν να είναι εντελώς αντικειμενικοί και ουδέτεροι λόγω των προσωπικών σχέσεων και εμπειριών που σας συνδέουν. Μπορεί να αποφύγουν να πουν κάτι που πιστεύουν ότι θα πληγώσει τα αισθήματά σου, ή μπορεί να είναι υπερβολικά επικριτικοί.
Εστίαση στο δικό σου όφελος: Οι φιλίες είναι σχέσεις αμοιβαίας στήριξης, ενώ στην ψυχοθεραπεία η προτεραιότητα είσαι εσύ. Στόχος είναι η αντιμετώπιση των δικών σου ζητημάτων και η δική σου βελτίωση ευημερίας.
Αφοσίωση: Σε αντίθεση με την αμοιβαία ανταλλαγή ζητημάτων και συναισθημάτων και το χαλαρό και ανεπίσημο τόνο μιας φιλικής συζήτησης, η ψυχοθεραπεία είναι μια επίσημη συμφωνία για τακτικές συναντήσεις σε προκαθορισμένες ώρες, αποκλειστικά για να μιλήσεις για τα προβλήματά σου, που συνεχίζει όσο εσύ χρειάζεσαι.
Απόρρητο και εχεμύθεια: Οι ψυχοθεραπευτές ακολουθούν ηθικές αρχές που διασφαλίζουν ότι τηρούνται επαγγελματικά όρια για τη συναισθηματική σου ασφάλεια και εμπιστευτικότητα. Δεν υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτά που μοιράζεσαι θα τα μάθουν ο σύντροφός σου, οι γονείς σου, τα αδέρφια σου ή ο εργοδότης σου. Δεν μπορείς να έχεις πάντα την ίδια σιγουριά όταν μιλάς με οικογένεια ή φίλους.
Οι ψυχοθεραπευτές θεωρούν εξαιρετικά σημαντική τη διατήρηση του απορρήτου σου. Έχουν θεμελιώδες καθήκον να τηρούν το απόρρητο των πληροφοριών που αποκτώνται στο χώρο θεραπείας. Είναι μέρος του επαγγελματικού τους κώδικα δεοντολογίας. Μπορούν να μοιραστούν πληροφορίες με άλλους (όπως μέλη της οικογένειας και γιατρούς) μόνο κατόπιν αιτήματός σου, με τη συγκατάθεσή σου. Οι εξαιρέσεις σε αυτό αναφέρονται σε ασυνήθιστες περιστάσεις όπου οι πληροφορίες που κοινοποιούνται δημιουργούν μια εύλογη αμφιβολία ότι μπορεί να είσαι σε κίνδυνο για τον εαυτό σου ή για κάποιον άλλο. Μπορεί επίσης να υπάρχουν νομικά όρια εμπιστευτικότητας για τα οποία θα σε ενημερώσει ο θεραπευτής/ρια σου.
Στη Mentha Counseling, δεσμεύομαι να ακολουθώ τους ηθικούς κώδικες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ψυχοθεραπείας, της Εθνικής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας Ελλάδος και της Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής.
Παίρνω τόσο σοβαρά την εμπιστευτικότητα που μπορεί να μην δείξω ότι σε γνωρίζω επίτηδες αν συναντηθούμε στο σούπερ μάρκετ ή οπουδήποτε αλλού. Και είναι καλό να μη με χαιρετήσεις ούτε εσύ. Δεν έχει να κάνει με το να είσαι αγενής, να αγνοείς τον άλλον ή να κάνεις τον άλλον να νιώθει άσχημα. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό καθώς προσπαθούμε να προστατεύσουμε το απόρρητό σου.
Αν σας μπερδεύουν διάφοροι τίτλοι επαγγελματιών ψυχικής υγείας και δεν είστε σίγουροι σε ποιον πρέπει να απευθυνθείτε, θα προσπαθήσουμε να σας το διευκρινίσουμε.
Ψυχολόγος είναι κάποιος που έχει ολοκληρώσει προπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία, οι οποίες του παρέχουν μια ευρεία κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, των ψυχικών διεργασιών, των ψυχολογικών θεωριών και των διαφορετικών τομέων εφαρμογής, όπως η κοινωνική ψυχολογία, η πολιτική ψυχολογία, η οργανωτική ψυχολογία κ.λπ.
Ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι κάποιος που έχει ολοκληρώσει προπτυχιακές σπουδές στην ψυχολογία ή να προέρχεται από διαφορετικό επαγγελματικό υπόβαθρο. Ανεξάρτητα από την αρχική του εκπαίδευση, έχει ολοκληρώσει εξειδικευμένη εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία, την οποία αποκτά μέσω μεταπτυχιακών σπουδών ή επαγγελματικών πιστοποιητικών σε συγκεκριμένη προσέγγιση ψυχοθεραπείας.
Ψυχίατρος είναι ιατρός που έχει ολοκληρώσει την Ιατρική Σχολή και έχει εξειδικευθεί στην ψυχιατρική.
Ούτε όλοι οι ψυχολόγοι, ούτε όλοι οι ψυχίατροι είναι εκπαιδευμένοι στην παροχή ψυχοθεραπείας, εκτός αν ακολουθήσουν περαιτέρω εκπαίδευση.
Μόνο οι ψυχίατροι μπορούν να συνταγογραφήσουν φαρμακευτική αγωγή, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν οι ψυχολόγοι ή οι ψυχοθεραπευτές. Ωστόσο, ο θεραπευτής σας θα σας παραπέμψει σε ψυχίατρο για αξιολόγηση αν θεωρήσει ότι μια διάγνωση και σχετική φαρμακοθεραπεία μπορεί να είναι επωφελής για εσάς, παράλληλα με την ψυχοθεραπεία.
Είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι ο θεραπευτής σας έχει λάβει εποπτευόμενη εκπαίδευση στην παροχή ψυχοθεραπείας και διαθέτει πτυχίο ή πιστοποίηση από έναν αξιόπιστο οργανισμό. Εκτός από την επαγγελματική κατάρτιση, υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που βοηθούν τους θεραπευτές να αναπτύξουν μια ώριμη, ανοιχτή, αποδεκτική και χωρίς επικρίσεις στάση.
Η υπαρξιακή θεραπεύτρια και φιλόσοφος Van Deurzen (2016, σ. 35-36) παραθέτει ορισμένες εμπειρίες ζωής που μπορούν να εμπλουτίσουν την ικανότητα ενός θεραπευτή να συνδέεται με τους πελάτες του:
Συμπερασματικά, όποιον τύπο επαγγελματία ψυχικής υγείας και αν επιλέξετε, βεβαιωθείτε ότι είναι εκπαιδευμένος στην παροχή ψυχοθεραπείας. Τελικά, ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι να νιώθετε άνετα και ασφαλείς με τον θεραπευτή σας, καθώς η ποιότητα της θεραπευτικής σας σχέσης είναι απαραίτητη για να ωφεληθείτε από τη θεραπεία.
Πηγή: Van Deurzen, E., & Adams, M. (2016). Skills in existential counselling & psychotherapy. Sage.
Στη Mentha Counseling προσφέρουμε ατομικές συνεδρίες συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας για ενήλικες, ψυχοεκπαιδευτικά και βιωματικά σεμινάρια και εργαστήρια για ομάδες ενηλίκων, καθώς και συμβουλευτικές υπηρεσίες σε χώρους εργασίας πάνω σε πρωτοβουλίες εργασιακής ευημερίας.
Οι συνεδρίες μπορούν να πραγματοποιούνται δια ζωής και online, στις γλώσσες Ελληνικά, Αγγλικά και Τουρκικά.
Ψυχοθεραπεία στο Χαλάνδρι
Αϋσεγκιούλ Σάγλαμ-Τσούκου, MSc Ψυχοθεραπεύτρια – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
2024 Mentha Counseling @ All rights reserved